Từ ngày 25/7/2023, Cảng HKQT Nội Bài tiếp tục thử nghiệm khai thác thực tế mô hình A-CDM lần 2 sau khi có văn bản chấp thuận của Cục Hàng không Việt Nam.

Sau thành công của việc triển khai thử nghiệm khai thác thực tế mô hình phối hợp ra quyết định (Airport Collaborative Decision Making, gọi tắt là A-CDM) tại Cảng HKQT Nội Bài lần 01 từ ngày 26/3/2023 đến ngày 30/4/2023 với hơn 3 ngàn lượt chuyến bay trong khung giờ áp dụng A-CDM cất hạ cánh an toàn, Cục Hàng không Việt Nam ban hành Quyết định chấp thuận tiếp tục triển khai thử nghiệm khai thác thực tế mô hình A-CDM lần 02 từ ngày 25/7/2023 đến ngày 31/10/2023 tại Cảng HKQT Nội Bài.                                                                                                                               

Những điểm mới trong Kế hoạch thử nghiệm khai thác thực tế A-CDM lần 02 tại Cảng HKQT Nội Bài

Thời gian thử nghiệm khai thác thực tế mô hình A-CDM lần 02 tại Cảng HKQT Nội Bài kéo dài hơn 03 tháng, từ ngày 25/7/2023 đến 31/10/2023, chia làm 02 giai đoạn được áp dụng cho tất cả các chuyến bay nội địa và quốc tế đi/đến qua Cảng. Giai đoạn 01 áp dụng A-CDM liên tục 08 tiếng mỗi ngày, tính từ 08 giờ 00 đến 16 giờ 00 ngày 25/7 – 31/8/2023. Giai đoạn 02 áp dụng A-CDM liên tục 12 tiếng mỗi ngày, tính từ 08 giờ 00 đến 20 giờ 00 ngày 01/9 – 31/10/2023. Trước đó, việc thử nghiệm A-CDM lần 01 chỉ diễn ra trong 01 tháng, mỗi ngày áp dụng 04 tiếng chia làm hai khung giờ, mỗi khung giờ kéo dài 02 tiếng. Việc thử nghiệm khai thác mô hình A-CDM trong thời gian liên tục, kéo dài với nhiều tình huống khác nhau sẽ giúp đánh giá sát sao, chính xác hơn hiệu quả của hệ thống A-CDM.

Về quy trình A-CDM, trong đợt thử nghiệm khai thác thực tế lần 02, để tăng hiệu quả của hệ thống, đòi hỏi mọi mắt xích tham gia phải tuân thủ nghiêm 16 cột mốc quan trọng tính từ khi Cảng bắt đầu nhận kế hoạch bay từ các hãng hàng không cho đến khi tàu bay cất cánh an toàn. Mỗi đơn vị tham gia cần xây dựng, triển khai quy trình tác nghiệp của nội bộ đến mọi cá nhân, bộ phận liên quan. Cụ thể, thống nhất thời gian gửi kế hoạch bay: Các hãng hàng không gửi kế hoạch bay đến Cảng trước 10 giờ sáng hàng ngày, nếu thay đổi, gửi lại trước 18 giờ cùng ngày; Thời gian xác định chuyến bay chậm muộn được thống nhất siết chặt, muộn từ 15 phút đến dưới 60 phút, hãng hàng không phải gửi điện văn thông báo chuyến bay “delay”; Nếu muộn trên 60 phút, hãng hàng không phải ban hành kế hoạch bay mới. Trong 16 cột mốc của quy trình phục vụ chuyến bay, có 02 cột mốc quan trọng nhất cần các bên lưu ý và tuân thủ nghiêm: Thời gian rời vị trí mục tiêu (TOBT) và Thời gian cho phép nổ máy mục tiêu (TSAT). Về chỉ số TOBT, để đảm bảo cho việc tính toán được chính xác và cung cấp kịp thời, các đơn vị phục vụ mặt đất có trách nhiệm cập nhật các dữ liệu theo tiến trình của tàu bay vào hệ thống A-CDM Portal (lưu ý nhập dữ liệu giờ thực tế tàu bay vào vị trí đỗ muộn nhất sau 02 phút kể từ khi tàu bay dừng tại vị trí đỗ) để đảm bảo giờ TOBT được cập nhật chính xác, từ đó đảm bảo chuỗi quy trình tính toán tiếp theo đúng giờ. Về chỉ số TSAT, tổ lái lưu ý chỉ xin cấp huấn lệnh nổ máy trong khung +-5 phút so với giờ TSAT đã ban hành, nếu sớm so với khung giờ này, đài chỉ huy sẽ yêu cầu tổ lái chờ và xin cấp huấn lệnh lại trong khung giờ TSAT, nếu muộn so với khung giờ TSAT, chuyến bay sẽ bị đưa ra khỏi trình tự khởi hành.

Kết quả bước đầu của đợt thử nghiệm khai thác thực tế mô hình A-CDM lần 01 tại Cảng HKQT Nội Bài

Trong đợt đầu triển khai, mô hình A-CDM tại Cảng HKQT Nội Bài đã được áp dụng trong nhiều tình huống và điều kiện khai thác thực tế khác nhau như điều kiện khai thác bình thường cho đến các tình huống bất thường (tàu bay bị trục trặc kỹ thuật, thời tiết bất lợi, phục vụ chuyên cơ, vv…) do đó có nhiều chỉ tiêu đã được lượng hóa để tính toán hiệu quả của A-CDM, cụ thể như sau:

Thứ nhất, độ tuân thủ thời gian rời vị trí mục tiêu (TOBT) của mỗi chuyến bay trong giai đoạn thử nghiệm trung bình đạt 98%. Tỷ lệ này cho biết trạng thái thực tế tàu bay sẵn sàng để rời khỏi vị trí đỗ đạt gần như tuyệt đối, cho thấy được mức độ chính xác, kịp thời trong công tác phục vụ cho một chuyến bay của đơn vị phục vụ mặt đất và hãng hàng không dựa trên kế hoạch đã được đưa ra trước đó.

Thứ hai, độ tuân thủ thời gian cho phép nổ máy mục tiêu (TSAT) của mỗi chuyến bay trong giai đoạn thử nghiệm trung bình đạt 95%. Chỉ số này cho thấy mức độ tuân thủ giờ cho phép nổ máy theo trình tự khởi hành đã được đưa ra bởi cơ quan không lưu cũng như việc xin cấp huấn lệnh của tổ lái được tuân thủ trong khung TSAT tiêu chuẩn +/- 5 phút được tuân thủ rất nghiêm túc và chính xác. 

Thứ ba, chỉ số thời gian lăn của tàu bay trong khung giờ thử nghiệm A-CDM được ghi nhận giảm so với trung bình năm 2022. Theo tính toán thời gian lăn ra (taxi out) để cất cánh của tàu bay trong khung giờ thử nghiệm tại Cảng đạt 13 phút, giảm 03 phút so với trung bình năm 2022 trước khi thử nghiệm; Thời gian lăn vào (taxi-in) của tàu bay tính từ thời điểm tàu bay hạ cánh thực tế trên đường băng và lăn vào vị trí đỗ trung bình trong khung giờ thử nghiệm đạt 07 phút, giảm 01 phút so với trung bình trước khi thử nghiệm.

Việc giảm thời gian lăn của tàu bay sẽ giúp giảm thời gian chiếm dụng đường lăn và tối ưu hóa sử dụng hạ tầng tại Cảng hàng không, đồng thời giảm chi phí cho các hãng hàng không. Theo tính toán sơ bộ của các hãng hàng không nội địa, mỗi phút tiết kiệm thời gian lăn sẽ tương ứng với số nhiên liệu tiết kiệm được và quy đổi chi phí như sau: Với loại tàu bay A350 tiết kiệm được 25kg nhiên liệu/1 phút tương đương khoảng 127$ cho mỗi phút giảm thời gian lăn; Với loại tàu bay B787 tiết kiệm được 20kg nhiên liệu/1 phút, tương đương khoảng 122$ cho mỗi phút giảm thời gian lăn; Với loại tàu bay A321 tiết kiệm được 13,5kg nhiên liệu/1 phút, tương đương khoảng 68$ cho mỗi phút giảm thời gian lăn; Với loại tàu bay ATR72 tiết kiệm được 13,5kg nhiên liệu/1 phút, tương đương khoảng 19$ cho mỗi phút giảm thời gian lăn.

Đặc biệt, với việc áp dụng A-CDM, hành khách sẽ có những trải nghiệm tốt hơn, do tàu bay giảm thời gian lăn, thời gian dừng chờ…, đồng thời công tác phục vụ hành lý, hàng hóa của chuyến bay sẽ được phục vụ tốt hơn do các chuyến bay được lập kế hoạch tốt, có thông tin rõ ràng, được tối ưu hóa các khâu trong quá trình khai thác nhờ A-CDM.

Để đảm bảo hiệu quả của đợt thử nghiệm lần 02, Cảng HKQT Nội Bài đã chủ trì tổ chức Hội thảo huấn luyện đào tạo, chia sẻ thông tin về hệ thống A-CDM với sự tham gia của Công ty Quản lý bay miền Bắc, Trung tâm quản lý luồng không lưu, Công ty phục vụ mặt đất, Các hãng hàng không nội địa và quốc tế,.. “Lần 01 thử nghiệm chúng ta đã đạt được kết quả khả quan. Sang lần 02 rất cần sự nỗ lực của tất cả các đơn vị trong công tác bố trí kỹ thuật, nhân lực, tuân thủ nghiêm quy trình để đảm bảo triển khai áp dụng A-CDM thành công, đặc biệt khi có các tình huống bất ngờ xảy ra.”, ông Tô Tử Hà – Giám đốc Cảng HKQT Nội Bài - Tổ trưởng Tổ A-CDM tại Nội Bài chia sẻ tại buổi Hội thảo ngày 20/7 vừa qua.

Việc triển khai áp dụng thử nghiệm thực tế mô hình A-CDM tại Cảng HKQT Nội Bài đã có những hiệu quả bước đầu đo đếm được như nâng cao tính đúng giờ, tuân thủ kế hoạch bay của các đơn vị liên quan, nâng cao khả năng dự báo lập kế hoạch cho chuyến bay, nâng cao khả năng phối hợp giữa các đơn vị trong việc cung cấp dịch vụ trong lĩnh vực hàng không, tiết kiệm chi phí nhiên liệu cho mỗi chuyến bay, giảm khí thải CO2 ra môi trường. Đó là cơ sở đánh giá thành công bước đầu của dự án, từ đó tạo tiền đề, cơ sở pháp lý quan trọng để báo cáo lên các cấp có thẩm quyền tiến hành áp dụng chính thức A-CDM tại Cảng HKQT Nội Bài trong thời gian tới.

Bài, ảnh: Cảng HKQT Nội Bài